Έπειτα από την ανάληψη του Ρωμαϊκού θρόνου από το Μεγάλο Κωνσταντίνο το  306 μ.Χ. και την μεταφορά της πρωτεύουσας στη νεοϊδρυθείσα Κωνσταντινούπολη το 330 μ.Χ., θα τεθούν οι βάσεις για τον εκχριστιανισμό της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Ο Κωνσταντίνος που ακόμη δεν είχε ασπαστεί τον Χριστιανισμό, όταν διοικούσε την αυτοκρατορία μαζί με τον Λικίνιο, υπέγραψαν στο Μεδιόλανο το 313 μ.Χ. (σημερινό Μιλάνο) της Ιταλίας το Διάταγμα περί Ανεξιθρησκίας και Θρησκευτικής Ελευθερίας. Παρόλα αυτά ο Χριστιανισμός ήταν η επίσημη θρησκεία και απολάμβανε όλα τα προνόμια και δικαιώματα. 

Το 379 μ.Χ. στο θρόνο της Αυτοκρατορίας ανεβαίνει ο Ισπανικής καταγωγής, Θεοδόσιος 'Α. Στις 27 Φεβρουαρίου 380 μ.Χ. αναγνωρίζει το Χριστιανισμό ως επίσημη θρησκεία του κράτους και δηλώνει πως επιθυμεί όλα τα διάφορα υπήκοα έθνη να ακολουθούν την Θρησκεία που παραδόθηκε στους Ρωμαίους από τον άγιο απόστολο Πέτρο. Το επόμενο έτος, στις 2 Μαΐου, εκδίδει το λεγόμενο «έδικτο κατά των αποστατών» με το οποίο τιμωρούσε με πλήρη στέρηση δικαιωμάτων δικαιοπραξίας όλους τους πρώην χριστιανούς που επέστρεφαν στην Εθνική Θρησκεία. Στις 21 Δεκεμβρίου του 382 μ.Χ. απαγόρευσε με ποινή θανάτου και δήμευση της περιουσίας των ενόχων Εθνικών (που χαρακτηρίζονται «παράφρονες» και «ιερόσυλοι»), κάθε μορφή θυσίας, μαντικής, ψαλμωδιών προς τιμή των Θεών ή τις απλές επισκέψεις σε αρχαίους Ναούς. Έπειτα από δύο χρόνια διατάσσει την κατεδάφιση και το σφράγισμα των Εθνικών Ιερών, επίσης υπογράφει νέα απαγόρευση θυσιών. 

Ο Θεοδόσιος δε σταματάει και συνεχίζει να εκδίδει διατάγματα και απαγορεύσεις, στις 24 Φεβρουαρίου 391 μ.Χ.  ανανέωσε την πλήρη απαγόρευση των θυσιών, των επισκέψεων σε Εθνικούς Ναούς: «Κανείς δεν θα μολυνθεί με θυσίες και σφάγια, κανείς δεν θα πλησιάσει ή θα εισέλθει σε Ναούς, ούτε θα σηκώσει τα μάτια σε εικόνες φτιαγμένες από ανθρώπινο χέρι, διαφορετικά θα είναι ένοχος μπροστά στους ανθρώπινους και τους θεϊκούς νόμους». Ως συνέπεια της διογκούμενης έλλειψης ανεκτικότητας, το 392 καταστράφηκε ο μεγάλος ναός του Σέραπι στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Σταμάτησαν να δίνονται επιχορηγήσεις προς τα παγανιστικά ιερατεία, ενώ αυξήθηκε η οχλοκρατική βία εναντίον των παγανιστικών ναών και ομοιωμάτων με την υποκίνηση των μοναχών. Τέλος στις 8 Νοεμβρίου 392 μ.Χ. θέτει εκτός νόμου τις αρχαίες θρησκείες.

Με την απαγόρευση των θυσιών και των υπολοίπων τελετών αρχίζει να χάνεται ο θεσμός των Ολυμπιακών Αγώνων, σήμα κατατεθέν του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού. Κάποιοι μελετητές υποστηρίζουν πως για την παύση των αγώνων δεν ευθύνεται ο Θεοδόσιος, αλλά η παρακμή του θεσμού. Υποστηρίζεται μάλιστα πως ο θεσμός συνεχίστηκε για άλλα τριάντα περίπου χρόνια και χάθηκε λόγω έλλειψης χρημάτων (χορηγίες) και φυσικών καταστροφών, όπως η πυρκαγιά στο Ναό της Ολυμπίας. Το σίγουρο είναι πως οι φορείς της νέας θρησκείας δεν έβλεπαν με καλό μάτι τέτοιες τελετές και έκαναν τα πάντα για να τις εξαφανίσουν. 

Οι Ολυμπιακοί Αγώνες ξεκίνησαν στην Ολυμπία το 776 π.Χ., εξελίχθηκαν σε σημαντικό θεσμό αφού κατά τη διεξαγωγή τους (κάθε τέσσερα χρόνια) σταματούσαν οι πολεμικές διαμάχες. Συμμετείχαν όλα τα ελληνικά φύλα, το έπαθλο ήταν ένα στεφάνι από κλαδί ελιάς καθώς και η κατεδάφιση των τειχών της πόλης του νικητού. Την αναβίωσή τους οραματίστηκε και πραγματοποίησε ο Γάλλος Pierre Frédy, Baron de Coubertin το 1896 στην Ελλάδα.

Γιώργος Καψάλης