Κάποια πράγματα που σήμερα μας φαίνονται ίσως αυτονόητα κατακτήθηκαν έπειτα από πολύχρονους και πεισματικούς αγώνες. Ένα από αυτά είναι το δικαίωμα των γυναικών να ψηφίζουν, καθώς και να έχουν δικαίωμα να συμμετέχουν στις εργασίες της Βουλής. Το δικαίωμα αυτό ήταν εύκολη κατάκτηση ; Φυσικά κι όχι!!

Σύμφωνα με τις έρευνες που έχουν γίνει, στην προϊστορική εποχή οι γυναίκες είχαν εξέχουσα θέση στην καθημερινότητα των ανθρώπων. Είχαν σημαντικό ρόλο στη διοίκηση των κοινοτήτων τους και πολλές περιοχές μάλιστα έπαιρναν ονόματα γυναικών. Οι άνθρωποι της εποχής λάτρευαν τη γυναίκα κι ως θεότητα. Αυτό ίσχυε κι στις επόμενες περιόδους, μινωική - μυκηναϊκή, όπου η γυναίκα στεκόταν δίπλα στον βασιλιά-άνδρας της. Η συνέχεια δεν είναι ανάλογη, για παράδειγμα στη δημοκρατική Αθήνα του Περικλή οι γυναίκες δεν είχαν πολιτικά δικαιώματα, δε μορφώνονταν και παρέμεναν στο σπίτι. Οι γυναίκες που διάλεγαν διαφορετικό δρόμο έκαναν το επάγγελμα της εταίρας και λόγο της συνάντησης τους με μορφωμένους της εποχής, καθώς και η συμμετοχή τους σε συμπόσια, τις έδινε τη δυνατότητα να μορφωθούν.    

Κατά την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους και τις συνελεύσεις που έγιναν για τη σύσταση και λειτουργία του, γυναίκες δε συμμετείχαν κι ούτε προβλεπόταν να έχουν ψήφο. Μετά την επανάσταση της 3ης Σεπτέμβρη 1843 και την αποδοχή του Συντάγματος από το βασιλιά Όθωνα, το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι ήταν μόνο για τους άνδρες. Αυτό συνεχίστηκε μέχρι και το τέλος του 19ου αιώνα.

Στις αρχές του 20ου αιώνα ξεκινάει σε ολόκληρη την Ευρώπη ένα κίνημα για τα δικαιώματα των γυναικών ( φεμινιστικό κίνημα), που εκτός από δικαίωμα ψήφου ζητούσαν και ισότητα με τους άνδρες. Δικαίωμα στην εκπαίδευση, στην εργασία, στη συμμετοχή στα κοινά ακόμη και στα καφενεία που ήταν χώρος μόνο για άντρες. Το 1903 ιδρύεται στη Βρετανία η πρώτη γυναικεία οργάνωση διεκδικήσεων, η «Women’s Social and Political Union». Γυναίκες θα ξεχυθούν στους δρόμους, διαδηλώσεις ταράζουν την καθημερινή ζωή του Λονδίνου, ενώ πολλές συλλαμβάνονται. Ο ανδρικός πληθυσμός ονόμασε τις γυναίκες αυτές υποτιμητικά ''σουφραζέτες''. Θα ξεσηκώσουν και το γυναικείο πληθυσμό όλων των υπολοίπων χωρών, που η μία μετά την άλλη αρχίζουν να αποκτούν το πολυπόθητο δικαίωμα.

Στη χώρα μας οι πρώτες φεμινίστριες ήταν η Αύρα Θεοδωροπούλου, η Καλιρρόη Σιγανού - Παρρέν και η Μαρία Νεγρεπόντη. Η Παρρέν μάλιστα κυκλοφόρησε το 1887 και το πρώτο περιοδικό αποκλειστικά για γυναίκες η ''Εφημερίς των Κυριών''. Επίσης διδάσκει και στο Ζάππειο Παρθεναγωγείο στην Αδριανούπολη της Θράκης, απ’ όπου ξεκινούν διάφορα φεμινιστικά κινήματα, που φτάνουν ως την πρωτεύουσα. Το 1890 ιδρύει το ''Σχολείο της Κυριακής'', όπου φοιτούν αμόρφωτες και αγράμματες γυναίκες, και συμμετέχει δραστήρια στην ίδρυση του Λυκείου Ελληνίδων. Σημαντική φεμινίστρια της εποχής ήταν και η ποιήτρια Μαρία Πολυδούρη.

Ο αγώνας συνεχίζεται αμείωτος για τις γυναίκες, που μέσα από τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, την Μικρασιατική Καταστροφή και τις οικονομικές δυσκολίες μπαίνουν δυναμικά στην παραγωγή. Η γυναίκα βγαίνει σιγά σιγά από το σπίτι. Το 1928 βγαίνει στη δημοσιότητα μία ''έρευνα'' που εξηγεί το λόγο γιατί δεν πρέπει οι γυναίκες να ψηφίζουν. Το κείμενο λέει : Ορισμένα τινά Ελληνικά θήλεα ζητούν να δοθή ψήφος εις τας γυναίκας. Σχετικώς με το ίδιον τούτο θέμα διαπρεπέστατος επιστήμων είχεν άλλοτε αναπτύξει από του βήματος της Βουλής το επιστημονικώς πασίγνωστον, άλλως τε, γεγονός ότι παν θήλυ διατελεί εις ανισόρροπον και έξαλλον πνευματικήν κατάστασιν ωρισμένας ημέρας εκάστου μηνός… Νεώτεραι και ακριβέστεραι έρευναι καταδείκνυσιν ότι ου μόνον ωρισμένας ημέρας, αλλά δι’ όλου του μηνός τελούσιν άπαντα τα θήλεα εις πνευματικήν και συναισθηματικήν ανισορροπίαν, τινά δε μετρίαν, τα πλείστα δε σφοδροτάτην και ακατάσχετον, άτε και παντοιοτρόπως εκδηλουμένων και κλιμακουμένων συν τω χρόνω… Επειδή εν τούτοις αι ημέραι αύται, δεν συμπίπτουν ως προς όλα τα θήλεα, είναι αδύνατον να ευρεθή ημέρα πνευματικής ισορροπίας και ψυχικής γαλήνης όλων των θηλέων, ώστε την ευτυχή εκείνην ημέραν να ορίζονται αι εκάστοτε εκλογαί. Η γυναικεία συνεπώς ψήφος είναι πράγμα επικίνδυνον, άρα αποκρουστέον. Η έρευνα αποκλείει τη ψήφο των γυναικών λόγο της εμμήνου  ρήσης!!

Η απάντηση δεν άργησε να έρθει. Η Αύρα Θεοδωροπούλου δίνει την απάντηση, ζητούμε την ψήφο:

Γιατί με τα πολιτικά δικαιώματα θα αποκτήσει η γυναίκα την αντίληψη της κοινωνικής ευθύνης." 

Έπειτα από όλους αυτούς τους αγώνες η κυβέρνηση Βενιζέλου ψηφίζει νόμο που επιτρέπει να ψηφίζουν οι γυναίκες ( όσες είχαν τουλάχιστον απολυτήριο Δημοτικού) άνω των 30 ετών μόνο στις Δημοτικές εκλογές. Ο νόμος αυτός ψηφίστηκε σαν σήμερα 5 Φεβρουαρίου το 1930. Ήταν η πρώτη νίκη των γυναικών στη διεκδίκηση της ψήφου. Δεν το δέχτηκαν φυσικά όλες οι γυναίκες, για παράδειγμα η άρνηση της ηθοποιού Μαρίκας Κοτοπούλη να ψηφίσει, λέγοντας μάλιστα πως ψήφο θέλουν μόνο όσες είναι άσχημες και όσες αποφεύγουν να κάνουν παιδιά! 

Οι γυναίκες ψήφισαν για πρώτη φορά στις Δημοτικές εκλογές της 11ης Φεβρουαρίου του 1930. Η πλήρης κατοχύρωση των πολιτικών δικαιωμάτων των γυναικών ψηφίστηκε στις 28 Μαΐου του 1952, χωρίς όμως τελικά να συμμετάσχουν στις εκλογές του Νοεμβρίου, γιατί δεν είχαν ενημερωθεί οι εκλογικοί κατάλογοι. Το επόμενο έτος, σε επαναληπτική εκλογή στη Θεσσαλονίκη, εξελέγη η πρώτη γυναίκα βουλευτής. Η Ελένη Σκούρα («Ελληνικός Συναγερμός»), που μαζί με τη Βιργινία Ζάννα («Κόμμα Φιλελευθέρων»), υπήρξαν οι δυο πρώτες γυναίκες υποψήφιες για το βουλευτικό αξίωμα. Δέκα χρόνια πριν όμως, μέσα στην κατοχή, στην ελεύθερη Ελλάδα αναγνωρίζεται τυπικά και ουσιαστικά η ισότητα της γυναίκας. Έτσι, για πρώτη φορά οι γυναίκες έχουν ίσα πολιτικά δικαιώματα με τους άνδρες. Στις 23 Απριλίου του 1944 γίνονται οι πρώτες εκλογές στην ελεύθερη Ελλάδα και στο Εθνικό Συμβούλιο (Βουλή) εκλέγονται οι πρώτες γυναίκες βουλευτές: Χρύσα Χατζηβασιλείου, Μαρία Σβώλου, Καίτη Νισυρίου-Ζεύγου, Μάχη Μαυροειδή, Φωτεινή Φιλιππίδη. Στις βουλευτικές εκλογές του 1956, που ήταν η απαρχή της εφαρμογής στην πράξη της καθολικής ψηφοφορίας, εξελέγησαν η Λίνα Τσαλδάρη της ΕΡΕ και η Βάσω Θανασέκου της «Δημοκρατικής Ένωσης».  Η Λίνα Τσαλδάρη έγινε και η πρώτη γυναίκα - υπουργός, καθώς ανέλαβε το Υπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας στην κυβέρνηση Καραμανλή. Την ίδια χρονιά εκλέχθηκε και η πρώτη γυναίκα Δήμαρχος, η Μαρία Δεσύλλα, στην Κέρκυρα.

Η μεγαλύτερη νίκη βέβαια στο γυναικείο κίνημα δόθηκε με το σύνταγμα του 1975, όπου καθιερώθηκε η ισότητα των δύο φύλων. Το 2004 για παράδειγμα στη Βουλή συμμετείχαν 40 γυναίκες, που αποτελέι αριθμός ρεκόρ για την ελληνική βουλή!!

Γιώργος Καψάλης