Σήμερα συμπληρώνονται 62 χρόνια από την ιστορική εκείνη εκτέλεση των τεσσάρων πολιτικών κρατουμένων από τη συνασπισμένη Κυβέρνηση Πλαστήρα-Σοφοκλή Βενιζέλου. Ο λόγος της σύλληψης θεωρήθηκε η απόπειρα ανασυγκρότησης του Κομμουνιστικό Κόμματος Ελλάδας, που με βάση το αναγκαστικό διάταγμα 509/1947 ήταν κόμμα προδοτικό, παράνομο, ξενοκίνητο που δρα εναντίον της εδαφικής ακεραιότητας της Ελλάδας.  Αργότερα με την ανακάλυψη ασυρμάτων στις περιοχές Καλλιθέας και Γλυφάδας θα τους αποδοθεί και η κατηγορία περί κατασκοπείας με τα αναγκαστικά διατάγματα 375/1936 και 1275/1938, η οποία σε συνδυασμό με την προηγούμενη κατηγορία θα τους οδηγήσει στο εκτελεστικό απόσπασμα.  

Η Ελλάδα προσπαθούσε να επουλώσει τις πληγές που άφησε πίσω ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος, η Τριπλή Κατοχή και ο Εμφύλιος Πόλεμος. Τα αστικά κόμματα δε μπορούσαν να δημιουργήσουν σταθερή Κυβέρνηση, με αποτέλεσμα να υπάρξουν εναλλασσόμενες βραχύβιες Κυβερνήσεις Συνεργασίας που κυβερνούσαν με αναγκαστικά διατάγματα, βάση του αναχρονιστικού συντάγματος 1864/1911. Η χώρα βρισκόταν πλέον υπό την κηδεμονία των Η.Π.Α., η οποία της πρόσφερε χρηματική, υλική και ηθική υποστήριξη (Δόγμα Τρούμαν), με απώτερο φυσικά στόχο τη δημιουργία αναχώματος προς τη Σοβιετική Ένωση. Λογικό ήταν λοιπόν κάθε πολιτικός αρχηγός που επιθυμούσε την ανάληψη της εξουσίας να ακολουθούσε πιστά τις εντολές των Αμερικανών-αφεντικών του. Ο εμφύλιος μπορεί να είχε τελειώσει, αμνηστία μπορεί να είχε δοθεί, αντίθετα οι εξορίες, οι συλλήψεις, τα βασανιστήρια, ο ιδιώνυμος νόμος κατά του σοσιαλισμού-κομουνισμού και οι εκτελέσεις δεν είχαν πάψει.

Στις 20 Δεκεμβρίου 1950 συνελήφθησαν 93 άτομα, τα οποία έπειτα από εννέα μήνες φυλάκισης και βασανιστηρίων δικάζονται, στις 19 Οκτωβρίου 1951, από το έκτακτο στρατοδικείο, Αρσάκειο Δικαστικό Μέγαρο, που αποτελείται από τους, Ανδρέα Σταυρόπουλο (πρόεδρος), Γ. Παπαδόπουλο (μετέπειτα δικτάτορας), Ν. Κομιάνο, Γ. Κοράκη και Θ. Κυριακόπουλο. Η απόφαση που θα βγάλει το δικαστήριο, στις 16 Νοεμβρίου, είναι η ποινή του θανάτου για δώδεκα άτομα. Το ανάγνωσμα της απόφασης δημιουργεί αντιδράσεις που πλήττει το φιλειρηνικό προφίλ του Πλαστήρα, ο οποίος προωθούσε την πολιτική της εθνικής συμφιλίωσης. Με στόχο την κατάργηση των στρατοδικείων και την υπαγωγή των υποθέσεων στα τακτικά δικαστήρια, την κατάργηση των ειδικών αντικομμουνιστικών νόμων, την απελευθέρωση των εκτοπισμένων, την κατάργηση του θεσμού της διοικητικής εκτόπισης και την κατάργηση της θανατικής ποινής, με την οποία οι άλλοι δύο αρχηγοί του Κέντρου Βενιζέλος και Παπανδρέου ήταν αντίθετοι. Ο Πλαστήρας βλέποντας τις αντιδράσεις αποφασίζει να μην εκτελεστεί κανένας κατηγορούμενος.

Η υπόθεση φαινόταν πως είχε αίσιο τέλος για τους κατηγορούμενους, όμως την ίδια μέρα ανακαλύφθηκαν από την ασφάλεια παράνομοι ασύρματοι και η δίκη επαναλαμβάνεται με την βαρύτερη κατηγορία της κατασκοπείας. Στις 15 Φεβρουαρίου 1952 ξεκινάει η δεύτερη δίκη ενώπιον του Διαρκούς Στρατοδικείου Αθηνών. Στη δίκη αυτή ο Νίκος Μπελογιάννης δείχνει τις ηγετικές του ικανότητες, καθώς αντικρούσει τις κατηγορίες περί κατασκοπίας και από κατηγορούμενος μετατρέπεται σε κατήγορος.

Απόσπασμα από την απολογία του κατά τη δίκη Οκτωβρίου-Νοεμβρίου: «Εάν έκανα δήλωση αποκήρυξης θα αθωωνόμουνα κατά πάσα πιθανότητα μετά μεγάλων τιμών... Αλλά η ζωή μου συνδέεται με την ιστορία του ΚΚΕ και τη δράση του... Δεκάδες φορές μπήκε μπροστά μου το δίλημμα: Να ζω προδίδοντας τις πεποιθήσεις μου, την ιδεολογία μου, είτε να πεθάνω, παραμένοντας πιστός σ' αυτές. Πάντοτε προτίμησα το δεύτερο δρόμο και σήμερα τον ξαναδιαλέγω».

    «Οι μάρτυρες - είπε απευθυνόμενος στους στρατοδίκες ο Μπελογιάννης- φτάσανε μέχρι του σημείου να λένε πως κάθε Κομμουνιστής είναι κατάσκοπος και πως οι Κομμουνιστές δεν είναι Έλληνες και πως το ΚΚΕ δεν είναι ελληνικό Κόμμα. Τι άτιμο ψέμα! Ο πατριωτισμός κάθε κόμματος μετριέται μόνο τότε που η λευτεριά και η εδαφική ακεραιότητα της χώρας μας διατρέχει κίνδυνο. Απ' αυτό και μόνο αν βγάζατε συμπέρασμα, θα σχηματίζατε τη σωστή εντύπωση για το χαρακτήρα του ΚΚΕ, που χωρίς καμία αμφιβολία πρόκειται για καθαρό πατριωτικό Ελληνικό Κόμμα».